Μυικές Κράμπες στους Αθλητές
Οι κράμπες των σκελετικών μυών είναι από τις πλέον συνήθεις καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε κατά την διάρκεια ή και αμέσως μετά από ένα αθλητικό γεγονός, π.χ. έναν ποδοσφαιρικό αγώνα. Συνήθως οι μυικές κράμπες συμβαίνουν σε αθλήματα αντοχής, όπως το τρίαθλο, σε μαραθωνίους και υπερμαραθωνίους δρόμους, αλλά και κατά την διάρκεια ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, ενός αγώνα tennis αλλά και σε έναν αγώνα καλαθοσφαίρισης και ποδηλασίας.
Αυτό που ακόμη είναι αμφιλεγόμενο είναι οι παράγοντες που σχετίζονται με την ανάπτυξη τους. Κράμπες μπορεί να αναπτυχθούν σαν αποτέλεσμα πολλών ιατρικών προβλημάτων. Αυτό που μας απασχολεί όμως στις αθλητικές κακώσεις και στο sports medicine, είναι η παρουσία τους κατά την διάρκεια ή άμεσα μετά την άσκηση και που στην βιβλιογραφία αναφέρονται σαν «exercise associated muscle cramping» (EAMC). Υπάρχουν αρκετές ιατρικές καταστάσεις που παρουσιάζουν μυικές κράμπες, σαν ένα από τα γενικότερα συμπτώματα και εκδηλώσεις αυτών. Οι μυικές κράμπες που προέρχονται από την άσκηση, θεωρούνται ότι είναι μια επώδυνος, με έντονο σπασμό, ακούσια σύσπαση ενός σκελετικού μυός, που θα συμβεί κατά την διάρκεια ή αμέσως μετά από την άσκηση.
Επιδημιολογικά οι κράμπες μετά την άσκηση, είναι συχνότερες όσο αυξάνει η ένταση και η διάρκεια της άσκησης και με ποσοστό 67%-68% «υπερέχουν» οι αθλητές του τριάθλου.
Η συνήθης γνώση όσον αφορά στην αιτιολογία των μυικών κραμπών μετά από άσκηση, ήταν ότι οφείλονται σε συστηματικές διαταραχές των ηλεκτρολυτών, σε αφυδάτωση του οργανισμού, σε μεταβολικές ανωμαλίες και τέλος σε περιβαλλοντικούς παράγοντες (θερμές ημέρες και υγρασία). Τα τελευταία χρόνια σε 4 μεγάλες ομάδες αθλητών, δρομέων και τριαθλητών, αποδείχθηκε ότι ούτε η αφυδάτωση ούτε οι αλλαγές στα επίπεδα ηλεκτρολυτών, σχετίζονται με την εμφάνιση μυϊκών κραμπών. Έτσι προτάθηκε η υπόθεση ότι «η αλλαγή στον νευρομυικό έλεγχο λόγω της μυϊκής κόπωσης, ίσως είναι ένας βασικός παράγοντας που μπορεί να τον συσχετίσουμε με την ανάπτυξη των μυϊκών κραμπών» (EAMC). Μάλιστα αυτή η υπόθεση τελευταία έχει κερδίσει μεγάλη αποδοχή και η «μυϊκή κόπωση» θεωρείται σαν ένας σημαντικός παράγων που συμβάλει στην ανάπτυξη μυϊκών κραμπών.
Ο πλέον σημαντικός ενδογενής παράγοντας που μπορεί να προκαλέσει μυικές κράμπες σε ένα αθλητή είναι η ύπαρξη προηγουμένου ιστορικού EAMC και επίσης η άσκηση σε υψηλότερο επίπεδο και διάρκεια σε σύγκριση με την συνήθη άσκηση. Ο σημαντικότερος, τώρα, εξωγενής παράγων που συμμετέχει στις μυικές κράμπες, είναι η ζέστη και η υγρασία. Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι υπάρχει ισχυρή απόδειξη ότι ούτε η αφυδάτωση ούτε η διαταραχές στους ηλεκτρολύτες είναι παράγοντες που προκαλούν μυικές κράμπες. Δεν ξέρουμε λοιπόν με βεβαιότητα ότι τα διάφορα σκευάσματα που δίνουμε στους αθλητές, τόσο από το στόμα όσο και με την ενδοφλέβια χορήγηση, όντως θα βοηθήσουν τον αθλητή μας και το κόστος αγορά τους θα πιάσει τόπο. Πιθανά πιο τεκμηριωμένες μελέτες στο μέλλον να μας φωτίσουν περισσότερο.
Συνήθως ένας αθλητής θα πάθει κράμπα μετά από παρατεταμένη άσκηση και σε ιδιαίτερα θερμές ή και υγρές καιρικές συνθήκες. Στις περισσότερες των περιπτώσεων οι μύες που προσβάλλονται είναι οι μύες της γαστροκνημίας, οι οπίσθιοι μηριαίοι μύες και ο τετρακέφαλος. Μπορεί να υπάρξει μυϊκή κράμπα στο ένα σκέλος αλλά και στα δύο σκέλη ταυτόχρονα. Από την εμπειρία μου συνήθως βλέπω κράμπες κατά την διάρκεια αγώνων και ιδιαίτερα στις γαστροκνημίες, οι οποίες συνήθως αφορούν στο ένα σκέλος. Συνήθως προηγείται κόπωση των σκελετικών μυών, στον αθλητή, που πιθανά δεν είναι έτοιμος, σωματικά και ψυχολογικά, για τον αγώνα. Πολύ σπάνια αθλητές που παρουσιάζουν κράμπες στους αγώνες μας απασχολούν για μυικές κράμπες κατά την προπονητική τους διαδικασία.
Η κράμπα συνήθως συνοδεύεται από έντονο σύσπαση του μυός και στην συνέχεια δημιουργείται ένας έντονος αυτόματος σπασμός και μια επώδυνος κατάσταση ιδιαίτερα εάν η δραστηριότητα του αθλητή συνεχιστεί. Ο αθλητής συνήθως θα κάτσει στο έδαφος, γίνεται εμφανές ότι πονάει πολύ, δεν μπορεί να συνεχίσει και ο ιατρός ή και κάποιος από τους συναθλητές του θα πάνε κοντά του και θα προσπαθήσουν να του εφαρμόσουν παθητική διάταση στον προσβεβλημένο μυ. Το σύνηθες είναι ο αθλητής να αντικαθίσταται και μετά από λίγη ώρα η συμπτωματολογία του παρέρχεται.
Όσον αφορά στην αντιμετώπιση μυϊκής κράμπας σε έναν αθλητή αναφέρονται τα εξής:
- Το πρώτο είναι να σταματήσει την αθλητική δραστηριότητα και τον αγώνα.
- Εφαρμογή παθητικής διάτασης στον μυ που έχει το πρόβλημα. Η παθητική διάταση μειώνει την ηλεκτρομυογραφική δραστηριότητα του μυός μέσα σε 10 έως 20 δευτερόλεπτα, οπότε καταλήγει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
- Η παθητική διάταση του μυός θα πρέπει να εφαρμόζεται για 20-30 λεπτά ή μέχρι σταματήσουν οι συσπάσεις του μυός και ο μυς επανέλθει, βαθμιαία, στο φυσιολογικό του μήκος.
- Όπως αναφέρεται και ανωτέρω η χορήγηση υγρών και ηλεκτρολυτών είναι αμφιλεγόμενη. Οι περισσότεροι ερευνητές δεν χορηγούν ενδοφλέβια υγρά στην αντιμετώπιση μυϊκής κράμπας. Όμως μαζί με την διακοπή από την άσκηση και την παθητική διάταση του προσβεβλημένου μυός, προτείνεται η χορήγηση από τους στόματος υγρών και ιδιαίτερα υδατανθράκων με ή χωρίς ηλεκτρολύτες.
- Χρήσιμο είναι σε θερμό περιβάλλον να εφαρμόζεται η κρυοθεραπεία και σε περιπτώσεις υγρών και κρύων συνθηκών, να γίνει προσπάθεια προοδευτικής εφαρμογής θερμών επιθεμάτων, λόγω της υποθερμίας του αθλητή.
- Καλό είναι τελικά ο αθλητής να επικοινωνεί και εκτιμάται από τον ιατρό του και να παρακολουθεί το χρώμα των ούρων του για το επόμενο 24-ωρο. Εφόσον το χρώμα είναι σκούρο θα πρέπει να εκτιμηθεί άμεσα και πιθανά να εισαχθεί σε Νοσοκομείο.
Ο υπεύθυνος ιατρός της ομάδας, από την μεριά του, θα πρέπει να πάρει ένα περιληπτικό ιστορικό από τον συγκεκριμένο αθλητή, όπως κατά την γνώμη μου από τον κάθε αθλητή που έχει στην εποπτεία του. Επίσης ο αθλητής θα πρέπει να υποβληθεί σε έλεγχο της δυσκαμψίας και της ελαστικότητας των μυών των κάτω άκρων του, της σπονδυλικής του στήλης και της δύναμης και της αντοχής των μυών των κάτω άκρων του. Επίσης καλό είναι να γίνεται αντικειμενικότερη εξέταση της δύναμης και της αντοχής των κάτω άκρων του αθλητή ισοκινητικά (cybex). Θα πρέπει να υπάρχει σιγουριά, όσο είναι αυτό εφικτό, ότι ο συγκεκριμένος αθλητής είναι σε καλή φυσική κατάσταση, αερόβια και αναερόβια και ο κίνδυνος να αναπτύξει μυϊκή κόπωση κατά την διάρκεια του αγώνα είναι ελάχιστος.
Στην συνέχεια ο αθλητής θα υποβληθεί σε αιματολογικό εργαστηριακό έλεγχο, που στις περισσότερες των περιπτώσεων που αφορούν σε αθλητές με μυικές κράμπες μετά από άσκηση είναι στα φυσιολογικά επίπεδα. Στις εξετάσεις αυτές περιλαμβάνονται: η γενική αίματος, μέτρηση των επιπέδων των ηλεκτρολυτών, η μέτρηση της φωσφορικής κινάσης (CPK) και εκτίμηση των επιπέδων των ορμονών του θυρεοειδούς. Στο τέλος θα πρέπει να γίνεται μια παραπομπή του αθλητή σε ειδικό διαιτολόγο, ώστε να εκτιμηθεί πιθανό πρόβλημα στις διατροφικές συνήθειες του αθλητή.
Έτσι ανάλογα το πρόβλημα θα αντιμετωπίσουμε τον εκάστοτε αθλητή του όποιου αθλήματος ανάλογα, συνοψίζοντας όλα τα ανωτέρω και θα τον συμβουλέψουμε κατάλληλα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που θεωρώ ότι συμβάλλει στην δημιουργία μυϊκών κραμπών και ιδιαίτερα στο ποδόσφαιρο, εκτός των ως άνω εξέθεσα, είναι η παραβίαση του όποιου διαιτολογίου μπορεί να χρησιμοποιήσει ένας αθλητής, παραβίαση που κάποιες φορές, ιδιαίτερα στις ημέρες που περνάμε, οφείλεται στην έλλειψη οικονομικών πόρων ώστε να εφαρμοστεί αυτό από τον αθλητή, η προπόνηση σε σκληρούς αγωνιστικούς χώρους, το άγχος, η έλλειψη νυκτερινού ύπνου και βέβαια το κακό που υπάρχει στους αθλητές να πίνουν νερό και γενικότερα ροφήματα, μόνο όταν διψούν, οπότε και ίσως είναι αργά.
Αυτοί οι λίγοι αθλητές που παρά τα ανωτέρω που εξέθεσα και τις λύσεις που προτείνονται συνεχίζουν να παρουσιάζουν μυικές κράμπες μετά από άσκηση, θα πρέπει να υποβληθούν σε πιο εξειδικευμένους ελέγχους, όπως μυϊκή βιοψία ή και έλεγχο σε κυτταρικό επίπεδο.