Πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια (Platelet-Rich-Plasma)
Τα τελευταία χρόνια στην φαρέτρα και στα χέρια των Ορθοπαιδικών και ιδιαίτερα όσων ασχολούνται με τις αθλητικές κακώσεις, βρίσκονται τα λεγόμενα PRP, δηλαδή αυτόλογο (υλικό το οποίο λαμβάνουμε από τον ίδιο τον ασθενή μας) πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια. Συγκεκριμένα μετά από λήψη περίπου 20ml αυτολόγου αίματος, τις περισσότερες φορές, το οποίο περιέχει ερυθρά, λευκά αιμοσφαίρια καθώς επίσης και αιμοπετάλια, μετά από την κατάλληλη επεξεργασία λαμβάνουμε υγρό το οποίο και εγχύουμε στην πάσχουσα περιοχή. Ο λόγος είναι ότι με την χρήση τους υπάρχει σημαντική αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση τραυματισμών.
Το PRP αποτελεί συγκέντρωση από ανθρώπινα αιμοπετάλια σε μικρό ποσό του πλάσματος, το οποίο προέρχεται από την λήψη αίματος από τον εκάστοτε ασθενή που αναμιγνύουμε με έναν αντιπηκτικό παράγοντα και το οποίο φυγοκεντρούμε στην συνέχεια. Τα αιμοπετάλια, εκτός από την σημασία τους στην πηκτικότητα του αίματος, περιέχουν ένα περιβάλλον από αυξητικούς παράγοντες που συγκεντρώνονται μετά την φυγοκέντρηση και στην συνέχεια με συνθήκες αποστείρωσης μεταφέρονται – εγχύονται στην πάσχουσα περιοχή, με σκοπό να επιταχύνουν την επουλωτική διαδικασία τενόντων, συνδέσμων, μυών η και αρθρώσεων. Η συγκέντρωση των αιμοπεταλίων και συνεπώς των αυξητικών – ευεργετικών παραγόντων, στο συγκεκριμένο ποσό του πλάσματος, φθάνει στο 6-10/πλάσιο από το συνηθισμένο.
Στην τρέχουσα χρονική περίοδο πάνω από 16 εμπορικά PRP συστήματα διατίθενται στην αγορά, με μικρές η μεγαλύτερες διαφορές στην συλλογή των και στα πρωτόκολλα παρασκευής τους. Με την λήψη του αίματος γίνεται φυγοκέντρηση με την οποία ξεχωρίζουμε τα ερυθρά αιμοσφαίρια από το πλάσμα, το οποίο είναι πλούσιο σε αιμοπετάλια (PRP) και το «λεκιασμένο παλτό», το οποίο περιέχει τα συγκεντρωμένα αιμοπετάλια και λευκοκύτταρα. Το τελευταίο αυτό στρώμα το συγκεντρώνουμε με διάφορες μεθόδους, πετώντας τα υπόλοιπα. Στο τέλος μπορούμε απευθείας η μετά από ενεργοποίηση τους, να τα εγχύσουμε στην υπάρχουσα βλάβη. Περίπου το 70% των αποθηκευμένων αυξητικών παραγόντων απελευθερώνονται μέσα στα πρώτα 10 λεπτά και το 100% των αυξητικών παραγόντων θα απελευθερωθούν μέσα σε 1 ώρα από την ενεργοποίηση, ενώ και μέχρι το πρώτο 10ήμερο θα συνεχίσουν αυξητικοί παράγοντες να απελευθερώνονται, αυξάνοντας το τελικό αποτέλεσμα.
Η ακριβής τους έγχυση μερικές φορές υποβοηθιέται με καθοδήγηση με χρήση υπερήχων και κυρίως όταν γίνεται η εφαρμογή τους στην άρθρωση του ισχίου, σε θλάσεις μυών, αλλά και σε τενοντοπάθειες και επικονδυλίτιδες. Σε έγχυση στην περιοχή του ισχίου για να είμαστε ακριβείς ότι το υλικό μας θα περάσει στην άρθρωση του ισχίου χρησιμοποιούμε και καθοδήγηση υπό τον αξονικό τομογράφο. Η βιβλιογραφία από συστηματικές μελέτες καταλήγουν ότι εγχύσεις PRP είναι πιο αποτελεσματικές από τις απλές εγχύσεις (placebo) για την θεραπεία συμπτωματικών τενοντοπαθειών.
Τα PRP έχουν βρεθεί ότι αυξάνουν σημαντικά την επουλωτική διαδικασία, βελτιώνοντας την λειτουργία και μειώνοντας το άλγος, μετά από εγχύσεις σε μικρές ρήξεις του τενοντίου στροφικού πετάλου, τενοντοπάθειες του αχιλλείου τένοντα, θλάσεις μυών και επικονδυλίτιδες του αγκώνα.
Αναλυτικότερα η έγχυση PRP έχει πολύ καλό αποτέλεσμα στην θεραπεία της επικονδυλίτιδας του αγκώνα και με καλά αποτελέσματα βραχυχρόνια αλλά και μακροπρόθεσμα, με την έγχυση ιδιαίτερα υλικού πλουσιότερου σε λευκοκύτταρα (LR-PRP). Η έγχυση σε περιπτώσεις εμμένουσας επικονδυλίτιδας, δίδει καλά αποτελέσματα. Ο συνδυασμός υπερηχογραφικής καθοδήγησης, ώστε το υλικό να εγχυθεί στο πρέπον σημείο, φυσικοθεραπείας και ενδυνάμωσης σε συνδυασμό με διατάσεις όλου του άκρου θα δώσει το ποθούμενο αποτέλεσμα.
Αρκετές τυχαιοποιημένες μελέτες υποστηρίζουν ότι η έγχυση LR-PRP είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση χρόνιας και ανθεκτικής τενοντοπάθειας του επιγονατιδικού τένοντα.
Η έγχυση PRP στην τενοντοπάθεια του αχιλλείου έχει αντικρουόμενες απόψεις. Υπάρχουν μελέτες που η επαναλαμβανόμενη κάθε 14 ημέρες έγχυση στον τένοντα, σε συνδυασμό με έκκεντρη ενδυνάμωση του προσφέρει μια βελτίωση στο άλγος, στην λειτουργία και στην επανένταξη σε αθλητικές δράσεις, αλλά η συνήθης χρήση της έγχυσης δεν υποστηρίζεται στην τρέχουσα βιβλιογραφία.
Στην χρόνια τενοντοπάθεια του τενοντίου στροφικού πετάλου, όπου ο πόνος συνεχίζεται πέραν των 3-4 μηνών, ενώ έχουμε και ευρήματα παθολογίας από την μαγνητική τομογραφία, η χρήση δύο εγχύσεων LR-PRP με μεσοδιάστημα 4 εβδομάδων, αποτελεί ασφαλή και αποτελεσματική θεραπεία, σαφώς υπερέχουσα των εγχύσεων κορτικοστεροειδών στον ώμο και που πιθανά μπορεί να αποτρέψει την χειρουργική αντιμετώπιση.
Θετικά είναι τα αποτελέσματα στην χρήση PRP στην πελματιαία απονευρωσίτιδα συγκριτικά με την τοπική έγχυση κορτικοστεροειδούς στην περιοχή. Είναι γνωστό ότι οι πολλαπλές εγχύσεις κορτικοστεροειδών στην περιοχή σχετίζονται με λιπώδη ατροφία αλλά και ρήξη της απονεύρωσης στο σημείο πρόσφυσης της στην πτέρνη. Η έγχυση των αιμοπεταλίων αποτελεί μια αποτελεσματική θεραπεία, βελτιώνοντας το άλγος και επαναφέροντας την λειτουργία στην περιοχή. Η έγχυση είναι καλό να γίνεται με υπερηχογραφική καθοδήγηση, ενώ θα πρέπει να συνδυάζεται με κατάλληλο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας και λειτουργικής αποκατάστασης.
Μελέτες αναφέρουν ότι η ενδοαρθρική έγχυση LP-PRP είναι ασφαλής θεραπεία με μεγαλύτερη αποτοτελεσματικότητα, συγκριτικά με εγχύσεις υαλουρονικών, όσον αφορά στην θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος, με σημαντική μείωση του άλγους και βελτίωση της λειτουργίας του γονάτου, ιδιαίτερα σε ασθενείς με ήπια και μέτρια συμπτωματολογία. Η φυσικοθεραπευτική βοήθεια, η ενδυνάμωση όλων των μυών του σκέλους, η μείωση του σωματικού βάρους και η αποφόρτιση του σκέλους για κάποιο διάστημα θα επαυξήσουν το ήδη καλό αποτέλεσμα από την έγχυση.
Στην οστεοαρθροπάθεια του ισχίου επίσης η έγχυση PRP αποτελεί μια ασφαλή συντηρητική θεραπεία η οποία αποσκοπεί στην καθυστέρηση της χειρουργικής αντιμετώπισης. Στο ισχίο τόσο η έγχυση των αιμοπεταλίων, όσο και η έγχυση υαλουρονικών, μειώνουν το άλγος και βελτιώνουν την λειτουργικότητα της άρθρωσης, με την διαφορά ότι τα PRP προσφέρουν μια γρηγορότερη ανακούφιση στην συμπτωματολογία, αλλά 12 μήνες μετά έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα. Το αποτέλεσμα θα είναι καλύτερο με την εκπόνηση ειδικού προγράμματος διατάσεων στην περιοχή του ισχίου, ιδιαίτερα του λαγονοψοίτου μυός, αλλά και επαύξηση των στροφών του ισχίου, χρήση στατικού ποδηλάτου, κολύμβησης κ.α.
Συμπερασματικά η χρήση των PRP αποτελεί μια ασφαλή προσέγγιση συντηρητικής θεραπείας «όπου το άλγος παραμένει». Με τις εγχύσεις τους μειώνεται η χρήση αντιφλεγμονωδών και αναλγητικών φαρμάκων, ενώ οι παρενέργειες από την έγχυσή τους είναι περιορισμένες αφού προέρχονται από το αίμα του εκάστοτε ασθενή, αλλά αυτό που θα πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι είναι απαραίτητες κλινικές -περαιτέρω- δοκιμές ώστε να επικυρωθούν τα πλεονεκτήματά τους κατά την εφαρμογή τους.
